PODZIAŁ MAJĄTKU
W naszym ostatnim wpisie starałyśmy się przybliżyć Wam temat jakim jest rozdzielność majątkowa. Zaznaczyłyśmy między innymi, że majątek będący przed zawarciem tej umowy majątkiem wspólnym, po jej zawarciu wprowadza ustrój rozdzielności, zgodnie z którą każdy z małżonków zaczyna zarządzać swoimi majątkami osobno. Co jeśli jednak w skład majątku wspólnego wchodziły rzeczy, które są na przykład szczególnej wartości dla jednego z małżonków i chce ją mieć koniecznie we własnym majątku? Co jeśli podział majątku na części równe (1/2) jest przez nich niepożądany?
Z pomocą może nam przyjść czynność polegająca na podziale majątku wspólnego małżonków, dzięki której dzielimy poszczególne składniki majątku- ruchomości oraz nieruchomości według porozumienia.
Kiedy możemy podzielić majątek?
Do podziału majątku dojść może jedynie wraz z ustaniem ustroju wspólności majątkowej. Zarówno poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej, rozwód, separację oraz takie okoliczności jak ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków.
Uwaga!
Pamiętajmy, iż ustanie ustroju wspólności majątkowej jest warunkiem koniecznym, do tego aby podział majątku wspólnego był ważny. Umowny, czy sądowy podział majątku podczas trwania wspólności majątkowej przyniósłby skutek nieważności bezwzględnej i nie wywołuje skutków prawnych!
Jak możemy podzielić majątek wspólny?
Do podziału majątku ruchomości np. pamiątek rodzinnych, czy mebli może dojść na podstawie zwykłego porozumienia między małżonkami. Jeśli chodzi jednak o nieruchomości – dom, czy chociażby lokal, to należy dokonać podziału drogą umowy o podziale majątku spisanej u notariusza w formie aktu notarialnego. Oczywiście do podziału może dojść również drogą sądową, jednak jak możecie się domyśleć, polecaną przez nas opcją będzie ta pierwsza, chociażby z uwagi na zdecydowanie krótszy czas procedowania. Warto zauważyć, że taką umowę można wygodnie zawarzeć przy okazji podpisywania wizyty u rejenta umowy majątkowej małżeńskiej, przy czym taksa notarialna liczona jest według wartości majątku małżonków, który podlega podziałowi, w sposób następujący:
● majątek do 3.000 zł – maksymalna stawka to 100 zł,
● powyżej 3.000 do 10.000 zł – 100 zł plus 3 proc. od nadwyżki powyżej 3.000 zł,
● powyżej 10.000 do 30.000 zł – 310 zł plus 2 proc. od nadwyżki powyżej 10.000 zł,
● powyżej 30.000 do 60.000 zł – 710 zł plus 1 proc. od nadwyżki powyżej 30.000 zł,
● powyżej 60.000 do 1.000.000 zł – 1.010 zł plus 0,4 proc. od nadwyżki powyżej 60.000 zł,
● powyżej 1.000.000 do 2.000.000 zł – 4.770 zł plus 0,2 proc. od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł,
● powyżej 2.000.000 zł – 6.770 zł plus 0,25 proc. od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł.
Jest to bardzo sprawna i zdecydowanie szybsza, łatwiejsza oraz względnie mniej kosztowna opcja, niż postępowanie sądowe. Dlatego też, w przypadku rozwodów, czy separacji tak istotne jest dojście do jak największego porozumienia. Spisanie notarialnej umowy może zaoszczędzić wielu kłopotów oraz zawsze dla każdego cennego czasu.
Co z nierównościami podziału?
Przy podziale majątku może się okazać, iż jeden z małżonków otrzyma bardziej wartościowe składniki majątku, a w niektórych przypadkach cały majątek, gdyż podział jest przeprowadzany zgodnie z zasadą swobody umów. Jeśli dochodzi do takich nierówności, małżonek który zgarnął składniki majątku wartością przewyższające, co otrzymał małżonek drugi, może dokonywać na jego rzecz dopłat, czy spłat. Wartość składników może być w porozumieniu ustalona przez małżonków, a w razie porozumienia braku – przez biegłych sądowych przy postępowaniu sądowym. Spłaty mogą być dokonywane jednorazowo, ratami lub odroczone, biorąc pod uwagę sytuację finansową osoby zobowiązanie do wnoszenia spłat czy dopłat.
Warto dodać, że można podzielić się majątkiem zarówno w całości jak i do części, jeśli jest spór co do niektórych przedmiotów majątkowych lub potrzebny jest nam czas aby się zastanowić w jaki sposób taki podział ma się odbyć, ale co do części z nich mamy już pewność i chcemy to zorganizować jak najszybciej.
Co z podatkiem przy umowie podziału majątku wspólnego małżonków?
Szczęśliwą wiadomością może się okazać fakt, że po pierwsze, czynność podziału majątku nie jest objęta podatkiem PCC (podatkiem od czynności cywilnoprawnych).
Podział majątku nie równa się zniesieniu współwłasności!
Wspólność majątkowa małżeńska jest instytucją Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, więc nie opiera się na współwłasności znanej nam z Kodeksu cywilnego. Jeśli chodzi o kwestie podatku PIT, również możemy wielu z Państwa uspokoić. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest stosowana do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich (Art2. ust.1 pkt.5). Tak więc, PIT-u odprowadzać również trzeba nie będzie! Podatek od spadków i darowizn również nie wystąpi, ponieważ czynność Umowy o podział majątku nie jest wymieniona w katalogu czynności, których ten podatek dotyczy.